Có một quan điểm tương đối phổ biến đối với người bắt đầu học IELTS và thậm chí cả những người đã học IELTS trong một thời gian không ngắn, đó chính là cần sử dụng những từ ngữ “fancy”, hay cụ thể hơn là những từ hoa mỹ, phức tạp trong IELTS Speaking và viết đạt điểm cao hơn. Việc đó đã dẫn tới tình trạng nhiều người cố gắng học các từ vựng khó nhằn để gây ấn tượng với giám khảo. Trong bài viết này, từ vựng “fancy” sẽ được làm rõ hơn để người đọc có thể đánh giá một cách khách quan việc nên hay không nên sử dụng từ ngữ hoa mỹ hoặc phức tạp trong IELTS Speaking.Key takeaway
Giải đáp về fancy words - từ ngữ hoa mỹ - phức tạp và phân tích những loại từ vựng “fancy" thường gặp trong bài thi IELTS để khái quát cách sử dụng đúng và sai
Tìm hiểu kỹ về tiêu chí chấm điểm 6.0 - 7.0 của IELTS Speaking và yêu cầu từ vựng của band điểm này.
Từ vựng phức tạp nên được sử dụng hợp lý và nhằm mục đích truyền đạt một cách hiệu quả chứ không chỉ nên nhằm khoe từ vựng
Từ ngữ hoa mỹ (Fancy words/vocabulary) là gì?
Như đã được đề cập ở trên, “fancy words” có thể được hiểu là những từ ngữ phức tạp, hoa mỹ, ít người biết đến và được cho rằng sẽ giúp cho câu nói ấn tượng và hay hơn. Đây là định nghĩa đối với nhiều người học IELTS, không phải định nghĩa chính xác trong từ điển.VD: “ I'm impressed by the juxtaposition of your voice” (tôi bị ấn tượng với tính tương phản trong giọng hát của bạn - trích nhận xét của Shakira từ the voice)
Phần phân tích dưới đây sẽ đi sâu vào làm rõ cho các trường hợp fancy vocabulary để giúp người đọc có cái nhìn bao quát hơn về vấn đề này.
Trường hợp từ vựng hoa mỹ được sử dụng đúng
Thực chất, trong IELTS, những từ ngữ phức tạp và khó không phải hiếm, đặc biệt là trong bài nghe và đọc. Những từ đó có thể là những từ vựng phức tạp (complex word) hoặc những từ ngữ chuyên ngành (terminology).
Ví dụ về “complex words”:
VD: His financial problems escalated after he became unemployed. ( khó khăn tài chính của anh ta gia tăng sau khi anh ta thất nghiệp)
Từ “escalate” - gia tăng- trong bài thay thế cho từ “increase” cũng mang nghĩa tương tự nhưng hợp lý hơn do “escalate” còn mang nghĩa tiêu cực. Khi nói một sự kiện, sự vật “escalate”, tức là sự kiện sự, sự vật đó đang gia tăng theo chiều hướng xấu.
Ví dụ về terminology (từ vựng chuyên ngành) His drinking habit is supposed to be his coping mechanism to face stresses ( Thói quen uống rượu của anh ta được cho là cơ chế đối phó để đối mặt với áp lực)
Coping mechanism là một thuật ngữ trong tâm lý học, dùng để nói về cơ chế đối phó với mệt mỏi và stress, cơ chế này có thể tích cực hoặc tiêu cực. Việc dùng từ trong câu trên khiến cho ngữ nghĩa câu có tích khách quan và chính xác hơn. Ngoài ra, từ vựng chuyên ngành trong bài đọc và nghe cũng thường được lý giải và định nghĩa trong bài để cả những người không có nhiều kiến thức của lĩnh vực cũng không gặp khó khăn.
Những từ vựng trong bài đọc và nghe được sử dụng với mục đích để truyền tải chính xác, xúc tích, đầy đủ sắc thái về thông tin trong bài. Và vì những từ vựng yêu cầu độ chính xác cao, liên quan tới các lĩnh vực khoa học kỹ thuật nên chúng sẽ không thường thấy trong giao tiếp thông thường. Điều đó khiến cho nhiều người nhầm tưởng rằng phải dùng từ khó và lạ trong IELTS Speaking, dẫn tới trường hợp tiếp theo:
Trường hợp từ vựng hoa mỹ bị sử dụng sai
Một vấn đề thường thấy trong IELTS Speaking đó là thí sinh cố gắng sử dụng những từ quá phức tạp để diễn tả một ý tưởng dẫn tới việc người dùng sử dụng chưa phù hợp với ngữ cảnh đối với người bản ngữ. Đây là những “complicated words" - những từ bị làm cho phức tạp lên và chúng có thể được thay thế bằng những từ đơn giản hơn, tự nhiên và linh hoạt hơn.
VD: I utilize a pen to write notes about lessons taught in classes ( tôi tận dụng một chiếc bút để ghi chép lại bài giảng trên lớp)
Từ “utilize” thường được nhiều người nói dùng để thay thế cho từ “use” - sử dụng. Tuy nhiên, nhiều nguồn giải thích rằng khi “utilize” cái gì đó, thứ đó được dùng với mục đích khác với công năng của nó bình thường và điều đó mang lại hiệu quả. Ở đây, bút có công dụng chính là để viết nên việc “sử dụng” bút viết không có nghĩa là “tận dụng” được cái bút đó.
Hiểu đúng về ngôn ngữ được yêu cầu trong phần IELTS Speaking band 6.0 - 7.0
Như vậy, đối với kỹ năng đọc và nghe, để đạt được điểm cao, người làm bài thi cần có kiến thức về từ vựng nâng cao. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là người làm bài nhất thiết phải dùng những từ vựng chuyên ngành và phức tạp trong IELTS Speaking. Để hiểu rõ hơn, dưới đây là các tiêu chí trong band 6 và 7 của ielts speaking trong IELTS descriptor:
Từ những tiêu chí của bảng trên, chúng ta có thể thấy được rằng việc sử dụng từ vựng phức tạp là không cần thiết đối với kỹ mục tiêu 6.5 IELTS Speaking vì những lý do sau:
Từ vựng chỉ là một trong các yếu tố được đánh giá trong IELTS Speaking
Điểm cho phần IELTS Speaking được đánh giá qua 4 yếu tố: Sự trôi chảy, rành mạch; vốn từ; ngữ pháp và phát âm. Chính vì thế, người làm bài thi cần tập trung vào việc triển khai câu trả lời một cách rõ ràng, hiệu quả. Ngoài ra, việc sử dụng được ngữ pháp phù hợp và phát âm tốt cũng vô cùng quan trọng chứ không chỉ riêng yếu tố từ vựng là cần được chú trọng.
Khi đánh giá khía cạnh từ vựng, giám khảo sẽ đánh giá nhiều hơn là chỉ khả năng sử dụng từ khó
Ngay cả trong tiêu chí đánh giá khả năng từ vựng của speaking, giám khảo sẽ hướng tới việc sử dụng những thành ngữ, cụm từ với cách diễn đạt phù hợp với ngữ cảnh, làm sáng tỏ được ý tưởng trong câu trả lời. Bên cạnh đó, tiêu chí nhỏ “ít phổ biến” trong band 7 ở đây có thể chỉ là cách sử dụng một từ không qúa phổ biến đối với người học tiếng anh. VD: từ “house” thường được biết đến rộng rãi với nghĩa “ngôi nhà" nhưng ít ngừoi biết rằng nó còn có nghĩa động từ là “chứa, đựng": More than 200 students were housed in the dormitory (trích dictionary.com)
Có nên sử dụng từ ngữ hoa mỹ trong IELTS Speaking?
Câu trả lời là: Có và Không. Việc sử dụng từ ngữ nên để làm tăng tính hiệu quả của cuộc đối thoại, chứ không nên để “khoe" từ vựng bởi việc lạm dụng từ vựng phức tạp có thể dẫn tới nhiều vấn đề cho người học IELTS như sau:
Gây ảnh hưởng tới các tiêu chí khác, đặc biệt là tiêu chí fluency (trôi chảy):
Điều này có thể xảy ra khi người nói cố gắng nhớ lại từ vựng phức tạp mà mình muốn sử dụng và lờ đi từ đơn giản mình đã biết, việc đó sẽ gây ra sự ngập ngừng, thậm chí là một đoạn ngắt rất lâu khi giao tiếp. Chưa kể việc từ vựng càng phức tạp, việc phát âm từ đúng sẽ càng khó khăn.
Sử dụng sai ngữ cảnh do không để ý tới sắc thái của từ
Có nhiều từ phức tạp không chỉ bởi hình thức mà còn vì nghĩa của từ. Từ vựng đó cần được sử dụng trong hoàn cảnh đặc biệt và việc sử dụng nó trong câu nói bình thường có thể gây khó hiểu, thậm chí là hài hước.
VD: this shelf is quite diaphanous
Diaphanous ở đây có nghĩa là mỏng manh, nhẹ, đôi khi có tính chất trong suốt và thường để miêu tả chất liệu đẹp và tinh tế. Trong trường hợp này, để nói “chiếc giá này khá là lỏng lẻo", từ flimsy sẽ là lựa chọn hợp lý và đơn giản hơn.
Ngoài ra, một điều dễ thấy là part 1 và part 2 trong phần speaking thường bao gồm những nội dung tương đối cá nhân và đời thường. Các phần này không yêu cầu người làm bài thi phải đưa ra những từ vựng phức tạp một cách không hợp lý.
Vậy lúc nào nên sử dụng từ ngữ hoa mỹ?
Câu trả lời rất đơn giản: Hãy dùng từ vựng phức tạp khi người học tiếng anh thật sự hiểu và nắm được cách sử dụng từ. Đối với các chủ để nâng cao ở part 3, đôi khi việc biết một số từ vựng chuyên ngành và nâng cao sẽ giúp câu trả lời được diễn tả sâu và chính xác hơn so với việc dùng những câu đơn giản. Tuy nhiên, người làm bài thi cần phải nắm được chắc chắn nghĩa của từ để sử dụng hiệu quả.
VD: I think some people cannot study language better because they’ve reached their linguistical fossilisation.
Trong lĩnh vực ngôn ngữ học, fossilisation là thuật ngữ nói về việc người học ngôn ngữ không thể tốt hơn được và lặp đi lặp lại các lỗi một cách hệ thống. Vì vậy, vậy việc dùng thuật ngữ này ở đây có thể gói gọn diễn đạt của người nói hơn so với việc miêu tả cả hiện tượng này
Tổng kết
Từ ngữ hoa mỹ thực chất không phải là một thứ mà người học IELTS phải chăm chăm hướng vào khi học tiếng anh bởi lẽ, xét cho cùng, IELTS Speaking không phải là bài thi đánh giá khả năng có thể nói được nhiều từ phức tạp hay không, mà là bài thi đánh giả khả năng sử dụng từ vựng chính xác, tự nhiên và hiệu quả hay không. Chính vì vậy, khi ôn luyện cho IELTS Speaking, việc quan trọng nhất là đảm bảo được câu trả lời được đưa ra một cách hợp lý, hiệu quả, phù hợp với câu hỏi. Từ đó, người thi IELTS hãy cân nhắc từ vựng nào mình nên sử dụng, từ nào là không cần thiết.
